Op de begraafplaats aan de Sint-Lambertuskerk te Oedelem staat een wat aparte constructie. Het is een zogenaamde calvarie. Dit is een symbolische voorstelling van de kruisiging van Jezus Christus op de berg Golgotha, geflankeerd door Maria en de apostel Johannes. Soms worden ook nog beelden van andere episoden van de kruisgang aan de calvarie toegevoegd. Een calvarie wordt beschouwd als de meest heilige plek van een begraafplaats, daarom zijn er vaak dichtbij graven van geestelijken te vinden.
De Oedelemse calvarie is een bakstenen verhoging met afgeschuinde zijkanten, die het platform vormt voor een beeldengroep met de gekruisigde Christus, geflankeerd door Maria die het been van Christus kust. Haar houding straalt liefde en verdriet uit. Aan de voet van het kruis zien we Maria Magdalena die in verdriet neerzit en Johannes die machteloos toeziet. De verrassend moderne en daardoor weinig conventionele beeldengroep is uitgevoerd in beton en is van de hand van de Brugse kunstenaar Karel Dupon jr. (1926-2010). Dupon werkte in diverse stijlen en met materialen als terracotta, keramiek of steen, en ontwierp juwelen. Een terugkerend thema in zijn werk is de kat. Hij ontving in 1970 de Prijs van West-Vlaanderen voor beeldhouwkunst. In de onderbouw van de calvarie zijn drie nissen, gevuld met een grafplaat van blauwe hardsteen. Het zijn drie grafkelders voor pastoors waarvan enkel de linker kelder in gebruik is als laatste rustplaats van pastoor Arthur Vanackere (1893-1977).
De meeste calvaries op begraafplaatsen dateren van vóór de jaren vijftig. De calvarie op de Sint-Lambertusbegraafplaats kwam pas tot stand in 1953 op initiatief van pastoor Vanackere en in een samenwerking tussen gemeente en kerkfabriek.
De gemeente leverde het werk en kocht de sculptuur, de kerkfabriek stond in voor het materiaal. De calvarie werd een jaar later gewijd door de Brugse bisschop, Mgr. Desmedt.
Jarenlang heeft de tand des tijds zowel de onderbouw als de beeldengroep aangetast. De basis was overwoekerd met planten. Het beton was aangetast en het geheel was nog moeilijk leesbaar. In de loop van 2021 is een restauratie uitgevoerd, waardoor sinds kort de calvarie opnieuw in al zijn schoonheid boven de begraafplaats torent.
Waarom is dit een Beiretopper?
De calvarie op het Oedelemse kerkhof is een laat voorbeeld van calvaries op Vlaamse begraafplaatsen. Het gebruik van beton als materiaal voor de beeldengroep is uitzonderlijk. De uitvoering is modern, sereen en zeer doordacht. De recente restauratie heeft de beeldengroep zijn oorspronkelijke uitstraling teruggegeven. Zowel op het vlak van materiaal als ontwerp is het een uniek stuk erfgoed en zeker een bezoek waard!
tekst: uit Open Blad maart 2022 (Beiretopper Calvarie, van de werkgroep Beiretoppers van de Beernemse Cultuur-en Erfgoedraad)